Compressiebehandeling

Basisbehandeling voor veneuze aandoeningen

In de volksmond worden medische compressiekousen vaak en foutief 'steunkousen' genoemd. We moeten echter een duidelijk onderscheid maken tussen deze twee soorten kousen:

• Medische compressiekousen zijn medische hulpmiddelen die de arts indien nodig kan voorschrijven als de patiënt de juiste indicaties heeft of als hij/zij denkt dat ze nodig zijn. In de zorgwinkel wordt de patiënt opgemeten om de maat te bepalen. In sommige gevallen worden er ook kousen individueel op maat gemaakt voor de klant.
• Steunkousen zijn alleen geschikt voor mensen zonder vaatproblemen.

De aders in de benen zorgen ervoor dat het bloed terug naar het hart stroomt. De kleppen in de aders werken als een terugslagklep, die ervoor zorgt dat het bloed maar in één richting kan stromen, namelijk in de richting van het hart. Zo kan het bloed zich niet ophopen in de benen. Bij een gebrek aan lichaamsbeweging en te veel zitten of staan wordt er elke dag urenlang grote druk uitgeoefend op het vaatstelsel.

Als de spierpomp van de kuiten de terugstroom van het bloed niet langer voldoende ondersteunt, worden de aders wijder en sluiten de kleppen niet meer volledig. De benen voelen dan zwaar en moe aan. Zwelling en knellende sokken of schoenen zijn hier een teken van. Later kunnen zich spinnetjes, spataders of beenzweren ontwikkelen.

Alleen de medisch juiste drukgradiënt garandeert medische werkzaamheid

De druk die uitgeoefend wordt door compressiekousen neemt geleidelijk af van de enkel naar boven toe, omdat deze afnemende drukgradiënt beantwoordt aan de medische vereisten voor compressietherapie.

Aangezien mensen rechtop staan, is de veneuze druk het hoogst bij de enkel en voet (distaal). Het onderste derde deel van het onderbeen loopt daarom het grootste risico op pathologische aandoeningen. De druk die uitgeoefend wordt door de compressiekous moet daar dus bijzonder hoog zijn. De drukgradiënt moet daarentegen lager zijn in de knieholte om afklemming van de oppervlakkige ader te voorkomen. De drukgradiënt neemt geleidelijk af van 100% bij de enkel tot 40% op het dijbeen.

De druk die uitgeoefend wordt op de enkel bepaalt de classificatie van medische compressiekousen in de vier verkrijgbare compressieklassen.

Waarom steunkousen geen medische compressiekousen zijn

Steunkousen hebben geen gereguleerd afnemende drukgradiënt. Dat kan ertoe leiden dat het bloed zich nog steeds ophoopt in de benen en er nog steeds veneuze aandoeningen ontstaan, of dat de symptomen niet bestreden worden.

De maat van de kous wordt doorgaans bepaald door de schoenmaat.

Aangezien steunkousen niet op voorschrift verkrijgbaar zijn, zijn ze alleen geschikt voor mensen zonder vaatproblemen. Ze zijn dan ook niet op hun plaats in de klinische geneeskunde!

Compressietherapie voor patiënten met oedeem

Als de functie van het vaatstelsel verstoord is, neemt de druk in de aders toe en lekken er waterige bloedcomponenten uit de aders naar het omringende weefsel. Daardoor kunnen de enkels en benen opzwellen. In deze situatie moet het aangetaste lymfestelsel van de oedeempatiënt nog harder werken om het vocht in de weefsels terug te voeren naar het hart.

In deze situatie bieden vlakgebreide mediven compressiekousen de best mogelijke ondersteuning om de resultaten van lymfedrainage in stand te houden. Daarom is het zo belangrijk om de kousen regelmatig te dragen.

In de zomer is de kans op zwelling en ophoping van vocht nog groter. Bij hoge temperaturen treedt er namelijk een verfijnd mechanisme in werking om het lichaam af te koelen. De oppervlakkige aders verwijden zich, zodat het bloed meer warmte kan afgeven dankzij het grotere oppervlak. Zo kan de lichaamstemperatuur dalen.

Compressiekousen na plastische/esthetische chirurgie

Nadat het vet weggezogen is, de buikwand strakker gemaakt is en de vorm van de borst veranderd is naar de wens van de patiënt, is het doel de nieuwe vorm(en) te ondersteunen tijdens het genezingsproces. Hiervoor bestaat er speciale compressiekledij, zoals lipomed van medi. Dit product zorgt ervoor dat de overblijvende vetcellen optimaal verdeeld worden in de weefsels en holtes die mogelijk ontstaan zijn, opgevuld worden. Het zorgt er ook voor dat de huid niet gaat krimpen of golven gaat vormen en voorkomt het ontstaan van oedeem en hematomen. Op deze manier wordt er binnen vier tot zes weken een gelijkmatig silhouet gevormd.

• Medische compressiepanty's zijn het meest geschikt na liposuctie of een buikwandcorrectie.
• Na een borstoperatie dient de patiënt consequent een goed ondersteunende bh draagt.
• Er zijn ook compressievesten voor mannen na reconstructie van de natuurlijke vorm van hun borst.

Al deze kledingstukken zijn gemakkelijk aan te trekken en zitten comfortabel, zelfs op warme dagen, actief ademend en vochtdoorlatend zijn.

Compressiekousen verbeteren het spiermetabolisme

Niet alleen mensen met een vaataandoening, maar ook mensen zonder vaatproblemen hebben baat bij het effect van compressiekousen.

Er is een onderzoek uitgevoerd waaraan 19 marathonlopers met gezonde bloedvaten deelnamen en een halve marathon liepen met en zonder compressiekousen (20 mmHg). Uit de resultaten blijkt het volgende voor de lopers met compressiekousen, in vergelijking met de lopers zonder:

• ze herstelden sneller wat betreft de veneuze hervultijd
• de veneuze pompkracht herstelde zich gedeeltelijk
• ze hadden een tot 15% snellere tijd dan de lopers zonder compressiekousen

Samenvatting van de onderzoekers: compressiekousen dragen verbetert het spiermetabolisme en bevordert een sneller herstel na sportbeoefening. ⁽¹⁾

Als onderdeel van compressietherapie met een uitstekende naleving, die met name bereikt kan worden door gebruik te maken van patiëntvriendelijke kledij, zoals medi compressiekousen, profiteren patiënten met een vaataandoening van de bekende effecten: de spontane verbetering van symptomen en de preventie van een progressief verloop van de vaataandoening.

Bronnen: ¹ Dr. med. S. Sadoun et al, Dermat. Nachrichten 9/02.